Opgaveteam Integraal ruimtelijk perspectief (IRP)

De regio wil zich (door)ontwikkelen tot de ontmoetingsplek van gezond leven in een stedelijke regio voor iedereen en in 2040 de internationaal erkende regio op dit terrein zijn. Met het Integraal ruimtelijk perspectief (IRP) wordt daar concreet invulling en uitvoering aan gegeven. 

Waarom samenwerken?

Elke gemeente heeft haar eigen ambities en opgaven, maar door niet beperkt te worden door gemeentegrenzen kan er door deze samenwerking slimmer worden omgegaan met de beschikbare ruimte. We vormen hierin een eenheid als regio, maar altijd met oog voor de identiteit van de verschillende gemeenten om diversiteit te behouden.

De regionale visie komt bottom-up tot stand, gemeenten bespreken hun wensen, behoeftes en opgaven waarna deze worden afgewogen om tot de beste regionale strategie te komen. Door te staan voor elkaars ambities en opgaven kan er in brede integrale aanpak de juiste balans worden gevonden met de beperkte ruimte die er is. Dit vraagt om goede afspraken en afwegingen op het gebied van wonen, werken, mobiliteit, groen, landschap, water, energie, en gezondheid. Dit samen vormt de basis om als regio één verhaal te vertellen aan o.a. het Rijk, de Provincie en andere regio’s en om de belangen van de regio goed te kunnen behartigen.

Ruimtelijke programma’s en hun samenhang

IRP, gemeentelijke omgevingsvisies, POVI, UNed, MIRT, Groen Groeit mee en RES. Er zijn veel ruimtelijke programma’s die gaan over de provinciale en regionale samenwerking en die op elkaar ingrijpen. De uitwisseling en samenwerking tussen deze programma’s zorgt ervoor dat de regio uiteindelijk tot een betere integrale aanpak komt van de maatschappelijke opgaven waar we voor staan. Ter opheldering onderstaand een overzicht van de ruimtelijke producten die invloed hebben op de regio Utrecht en toelichting over de samenhang.

Integraal ruimtelijk perspectief (IRP) 

Het Integraal Ruimtelijk Perspectief (IRP)  is een integrale en breed gedragen visie en strategie voor de toekomst van de metropoolregio Utrecht;  het gaat hierin om de thema’s wonen, werken, mobiliteit, groen, landschap, water en energie. In het IRP geven de samenwerkende gemeenten aan wat de thematische en ruimtelijk programmatische opgaven zijn in de regio, welke hoofdrichtingen worden gekozen voor de toekomstige verstedelijking van de regio en hoe al deze elementen samenhangen in een geïntegreerde visie en strategie. Dit is een opstap naar een uitvoeringsstrategie om de gezamenlijke ambities te bereiken. Lees meer op de projectpagina over het IRP.

Gemeentelijke omgevingsvisies 

De gemeentelijke omgevingsvisie is een integrale langetermijnvisie van een gemeente voor de hele fysieke leefomgeving en haar grondgebied. Het IRP kan, na vaststellen in de gemeenteraden, gezien worden als een convenant, waarin gemeenten met behoud van de eigen publiekrechtelijke verantwoordelijkheid ten aanzien van bijvoorbeeld gemeentelijke omgevingsplannen, afspreken de ambities en doelen van het IRP naar vermogen te helpen realiseren. Gemeenten zijn en blijven zelfstandig verantwoordelijk voor lokale omgevingsvisies en omgevingsplannen, het IRP biedt de context hiervoor. Omgekeerd is het IRP ook de plek waar inzicht is over de samenhang van de verschillende uitwerkingen, waar de optelsom van de afzonderlijke lokale omgevingsvisies samenkomt en waar de afstemming plaatsvindt.

Provinciale omgevingsvisie (POVI)

POVI staat voor Provinciale Omgevingsvisie. In de POVI beschrijft de provincie hoe zij de provincie in de toekomst ziet. De provincie hanteert het principe ‘lokaal wat kan, provinciaal wat moet’ als basis en met de nadrukkelijke wens de doelen in samenwerking te behalen. Er wordt ruimte geboden voor ontwikkelingen die passen bij de Utrechtse kwaliteiten, maar er zijn ook dingen in de POVI vastgelegd waar gemeenten zich aan moeten houden. De provincie heeft invloed op het beleid dat wordt gevoerd in de 16 samenwerkende gemeente'n, maar andersom leveren de gemeenten ook weer input aan de Provincie voor de omgevingsvisie.

Meerjarenprogramma infrastructuur, ruimte en transport (MIRT)

De Rijksoverheid werkt samen met andere overheden aan het veilig, bereikbaar en leefbaar houden van Nederland. Dit doen zij door te investeren in betere wegen, het spoor en waterwegen. Alle investeringen hiervoor staan in het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT).

U Ned

In het programma U Ned werken de ministeries van Infrastructuur & Waterstaat, Binnenlandse Zaken & Koninklijke zaken en Economische Zaken & Klimaat, de provincie Utrecht, de gemeente Utrecht en de U10 samen aan maatregelen voor de regio Utrecht op het snijvlak van verstedelijking en bereikbaarheid. Samen besluiten ze over de kaders op hoofdlijnen en over de inzet van rijksmiddelen (MIRT). Deze kaders en ambities komen overeen met die van het REP. De ambities van U Ned zijn geconcretiseerd in een aantal hoofddoelen:

  • Healthy urban living: het bevorderen van een gezonde en duurzame regio
  • Economie versterken: het aanjagen economische groei van de regio
  • De verstedelijkingsopgave faciliteren
  • De ruimtelijke kwaliteit verhogen
  • Slimme en toekomst vaste mobiliteit faciliteren
  • Haalbaarheid
  • Kosten en opbrengsten (financieel)

Groen groeit mee

Het programma Groen groeit mee is een thematisch programma opgezet door de provincie Utrecht. In het programma staat het belang om groen en landschap ook mee te laten groeien met stedelijke groei. Het doel is om hierin een goed en gezond evenwicht te zoeken. In het programma Groen groeit mee zijn de groen opgaven in beeld gebracht, welke kosten hieraan verbonden zitten en financieringsvormen geïnventariseerd. Hiertoe is een rapport opgeleverd. In de programmering van het IRP wordt samen opgetrokken met het programma Groen Groeit Mee tot uitvoering te komen van de gestelde ambities.

De Regionale energiestrategie (RES) 

Vanuit het klimaatakkoord heeft de regering Nederland opgedeeld in 35 regio’s met de opdracht om gezamenlijk te zorgen voor een duurzame energieopwekking met behulp van zon en wind, en wel zoveel, dat we daarmee nationaal de klimaatdoelstelling van 50% CO₂-reductie in 2030 en 95% in 2050 halen. Ook de regio Utrecht werkt eraan, om aan die doelstelling bij te dragen. Elke deelnemende gemeente moet daar ook haar aandeel voor leveren. Het thema ‘Energie’ en hoe we hier in de toekomst mee om gaan is één van de belangrijke ruimtelijke thema’s die geïntegreerd is in het Integraal Ruimtelijk Perspectief van de regio Utrecht.

Meer weten?

Wilt u meer weten over dit programma? Neemt u dan contact op met de betrokken wethouder in uw gemeente of met de bestuurlijk opdrachtgevers: Sander Jansen (Zeist) of Klaas Verschuure (Utrecht). Programmamanager vanuit het U10-team is Sanneke Lisman. U kunt ook een mail sturen aan het REP-team: rep@utrecht10.nl.

Relevante documenten leest u op de themapagina Integraal ruimtelijk perspectief.